മുന്‍മൊഴി
താളുകള്‍ മറിക്കപ്പെടുന്നതുപോലെ, രേഖപ്പെടുത്തുന്നതൊക്കെ മണല്‍ രേഖപോലെ മറഞ്ഞ്‌ പോകുന്ന ഈ പ്രവാസഭൂമിയില്‍ ആര്‍ക്കും ഒന്നിനോടും നേരം പങ്കുവെയ്കുവാന്‍ തികയാത്ത ഈ കാലത്തിനോപ്പം നാം അനുദിനം യാത്ര തുടരുന്നു.
വായിക്കാനും എഴുതുവാനും ഓര്‍ത്തുവെയ്ക്കാന്‍ പോലും മിനക്കെടാത്ത ഈ കാലഘട്ടത്തില്‍ ഇ- താളുകള്‍ക്ക്‌ പ്രസക്തിയേറുന്നു.വായിച്ച്‌ സൂക്ഷിക്കാന്‍ മനസ്സിന്റെ തിരക്കുകള്‍ക്ക്‌ പോലും കഴിയാത്ത നമുക്കായി കുറിച്ച്‌ വയ്ക്കാനും സൂക്ഷിക്കാനുമായി ഒരു വായനമുറി അതാണ്‌ ഭാഷ ഇ-മഗസിന്‍ .
വാക്കുകള്‍ വാചകങ്ങള്‍ക്കും വാചകങ്ങള്‍ വരികള്‍ക്കും വഴിപ്പെടുമ്പോള്‍ ഭാഷയുണ്ടാകുന്നു.നമുക്ക് ഭാഷയിലൂടെ ഒത്തുചേരാം.മലയാളം അമ്മയാണ്‌. ഹൃദയത്തോട്‌ ചേര്‍ത്ത്‌ പിടിക്കേണ്ട സ്നേഹം പോലെ നമുക്ക് ഒന്നായി ഈ പുതുവര്‍ഷ പിറവിയുടെ തിരുമുറ്റത്ത്‌ ഭാഷയുടെ പൂമുഖം തുറക്കാം..സ്വാഗതം ഏവര്‍ക്കും......
കേരളത്തിന്റെ നവനിര്‍മ്മിതിയും വിദ്യാഭ്യാസവും.
ഡോ. കെ. എന്‍. പണിക്കര്‍
ഇന്‍ഡ്യയിലെ മറ്റു സംസ്ഥാനങ്ങളെ അപേക്ഷിച്ച്‌ വിദ്യാഭ്യാസത്തില്‍ കേരളം വലിയ പുരോഗതിയാണ്‌ നേടിയത്‌. പ്രൈമറി, ഹൈ സ്കൂള്‍ തലത്തില്‍ അന്താരാഷ്ട്ര നിലവാരത്തിനടുത്ത്‌ നില്‍ക്കുന്നതും, മറ്റു സംസ്ഥാനങ്ങളുമായി തട്ടിച്ചു നോക്കുമ്പോള്‍ ഇടക്കുവച്ചുള്ള കൊഴിഞ്ഞു പോക്ക്‌ താരതമ്യേന കുറഞ്ഞതുമായ ഒരു വിദ്യാഭ്യാസ പുരോഗതി സ്വായത്തമാക്കാന്‍ കേരളത്തിന്‌ സാധിച്ചു. മറ്റു സംസ്ഥാനങ്ങളില്‍ ഇത്‌ അകലെയാണ്‌. എന്നിരുന്നാലും ഉന്നത വിദ്യാഭ്യാസ രംഗത്ത്‌ കേരളം ബഹുദൂരം മുന്നേറേണ്ടത്‌ ലോകത്തെന്‍പാടുമുള്ള സാമൂഹിക ശാത്രജ്ഞരുടെ ശ്രദ്ധയാകര്‍ഷിച്ചുവെങ്കിലും ഗുണത്തിലും, എണ്ണത്തിലും തമ്മിലുള്ള അന്തരം ഏറെയാണ്‌. ഗുണ നിലവാരത്തിന്റെ കാര്യത്തില്‍ വലിയ പോരായ്മകളുമാണ്‌ നമ്മുടെ വിദ്യാഭ്യാസം മുന്നോട്ടു പോയത്‌. അതുകൊണ്ടു തന്നെ ഇക്കാര്യത്തില്‍ അത്യന്തം ശ്രദ്ധ ഇന്ന് ആവശ്യമായി വന്നിരിക്കുകയാണ്‌. ഒരു വര്‍ഷത്തിന്‌ മുന്‍പ്‌ അധികാരത്തിലേറിയ ഇടതുപക്ഷ സര്‍ക്കാര്‍ കേരളത്തിലെ വിദ്യാഭ്യാസ ഗുണനിലവാരം മെച്ചപ്പെടുത്തുവാനുള്ള ശ്രമങ്ങളാരംഭിക്കുന്നത്‌ ഇത്തരമൊരു പശ്ചാത്തലം മനസിലാക്കിയതു കൊണ്ടു കൂടിയാണ്‌. പക്ഷെ ഇക്കഴിഞ്ഞ ഒരു വര്‍ഷക്കാലം പ്രൊഫഷണല്‍ വിദ്യാഭ്യാസരംഗത്തെ വാണിജ്യവല്‍ക്കരണത്തിന്റെ ഭാഗമായി ഉയര്‍ന്നു വന്ന പ്രശ്നങ്ങള്‍ ഗവണ്മെന്റിന്റെ ഈ ശ്രമങ്ങളെ പുറകോട്ടടിച്ചു കൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്‌. പ്രൊഫഷണല്‍ വിദ്യാഭ്യാസ രംഗത്തെ വാണിജ്യവല്‍ക്കരണത്തില്‍ മാത്രം ഇക്കാര്യങ്ങള്‍ ഒതുങ്ങി നില്‍ക്കുന്നില്ല. ഉദാരവല്‍ക്കരണത്തിന്റെ സ്വാധീനത്തിലകപ്പെട്ട മുന്‍ സര്‍ക്കാര്‍ വിദ്യാഭ്യാസരംഗത്ത്‌ നിക്ഷേപം നടത്താന്‍ തയ്യാറായി വന്ന സ്വകാര്യ സംരഭകര്‍ക്ക്‌ വേണ്ട സാഹചര്യങ്ങളൊരുക്കി കൊടുക്കുകമൂലം ഈ രംഗത്തെ അവരുടെ എണ്ണം ക്രമാതീതമായി വര്‍ദ്ധിച്ചു.പ്രൊഫഷണല്‍ വിദ്യാഭ്യാസരംഗത്ത്‌ മാത്രമായി ഈ രംഗം ഏറെ ചര്‍ച്ചകള്‍ക്കു വിധേയമായി. എന്നിരുന്നാലും, ഇത്‌ പരിമിതപ്പെടുത്താനാവില്ല. മറിച്ച്‌ അത് എല്ലാമേഖലകളിലും വ്യാപിച്ച്‌ കിടക്കുന്നുണ്ട്‌. വ്യത്യസ്ത പേരുകളില്‍ ഈടാക്കുന്ന ഒരു നിശ്ചിത തുക നല്‍കാതെ ഒന്നാം ക്ലാസിലേക്കു വരെ പ്രവേശനം സാധ്യമാകുന്നില്ല എന്ന സ്ഥിതിവിശേഷമാണ്‌ ഇന്നു നിലനില്‍ക്കുന്നത്‌. ഇത്തരം സ്ഥാപനങ്ങള്‍ ഗുണനിലവാരത്തില്‍ മുന്നില്‍ നില്‍ക്കുന്നു എന്ന തെറ്റായ ധാരണയിലാണ്‌ പലരും സ്വീകരിച്ചു കൊണ്ടിരിക്കുന്നത്‌. ഇ.എം.എസ്. നേതൃത്വം കൊടുത്ത ആദ്യ മന്ത്രിസഭ വിദ്യാഭ്യാസ രംഗത്തെ വാണിജ്യതലത്തെക്കുറിച്ചും അതിന്റെ പ്രാത്യാഘാതങ്ങളെക്കുറിച്ചും ഏറെ അവബോധമുള്ള ഒരു സര്‍ക്കാരായിരുന്നു. വിദ്യാഭ്യാസ പരിഷ്കരണത്തിനു വേണ്ടി ജോസഫ്‌ മുണ്ടശ്ശേരി കൊണ്ടുവന്ന വുദ്യാഭ്യാസ ബില്‍ ഇത്തരമൊരു അവബോധത്തിന്റെ പ്രതിഫലനമാണ്‌. സ്വകാര്യ മാനേജ്‌മെന്റുകള്‍ അനുഭവിച്ചുപോന്നിരുന്ന അധികാരങ്ങള്‍ക്കുമേലുള്ള നിയന്ത്രണം എന്ന നിലക്ക്‌ ആ ബില്ല് അന്നത്തെ സാഹചര്യത്തില്‍ എടുത്തു പറയാവുന്ന ഒന്നായിരുന്നു. സ്വാഭാവികമായും ആ ബില്ല് വിദ്യാഭ്യാസ കച്ചവടത്തില്‍ താല്‍പര്യമുണ്ടായിരുന്ന ചിലരുടെ പ്രത്യേകിച്ച്‌ ചില സമുദായ സംഘടനകളുടെ, താല്‍പര്യങ്ങളുമായി പൊരുത്തപ്പെട്ടില്ല. വിദ്യാഭ്യാസരംഗത്തെ ഇത്തരക്കാരുടെ ഉല്‍കണ്ഠ ജാതി മത സംഘടനകളുടെ നേതൃത്വത്തില്‍ നടന്ന വിമോജന സമരത്തിനും അതുവഴി 1956-ല്‍ ആ മന്ത്രി സഭയുടെ പുറത്താകലിനും കാരണമായി. വിദ്യാഭ്യാസരംഗത്തെ ഗുണപരമായ ഏതൊരു മാറ്റത്തെയും തടസപ്പെടുത്തും വിധം ഈ വിഭാഗം ഇന്നും കേരളത്തില്‍ ശക്തമായ സ്വാധീനം ചെലുത്തിക്കൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്‌. വിദ്യാഭ്യാസരംഗത്ത്‌ നീതിയും, വൈശിഷ്ട്യവും ഉറപ്പാക്കുന്നതിനാവശ്യമായ പ്രരംഭ നടപടികള്‍ ഈ സര്‍ക്കാര്‍ തുടങ്ങിക്കഴിഞ്ഞു. പുതുതായി പാസാക്കിയ വിദ്യാഭ്യാസ നിയമം ഈ രംഗത്തുള്ള ഗവ: നയങ്ങളുടെ ചില സൂചനകളാണ്‌. സാമൂഹിക നീതി ഉറപ്പാക്കുന്നതിന്റെ ഭാഗമായി ദരിദ്രവിഭാഗങ്ങളിലുള്ളവര്‍ക്കു കൂടി പ്രവേശനം സാധ്യമാകും വിധത്തില്‍ പ്രത്യേകം സംവരണമേര്‍പ്പെടുത്തിക്കൊണ്ട്‌ നിയമ നിര്‍മാണം നടത്തിയ ഈ സര്‍ക്കാര്‍ അതിന്റെ എല്ലാശ്രമങ്ങളും തുടര്‍ന്നു കൊണ്ടേയിരിക്കുകയാണ്‌. വ്യത്യസ്ത നിരക്കിലുള്ള ഫീസ്‌ ഘടനനിശ്ചയിച്ചു കൊണ്ട്‌ പാവപ്പെട്ടവര്‍ക്കു കൂടി വിദ്യാഭ്യാസം സാധ്യമാക്കാനുള്ള ശ്രമങ്ങളാണ്‌ ഗവ. കൈക്കൊള്ളുന്നത്‌. പക്ഷെ ജുഡീഷ്യറിയുടെ ഇടപെടല്‍ മൂലം ഗവണ്മെന്റിന്റെ ഈ ശ്രമങ്ങള്‍ പൂര്‍ത്തിയാക്കുവാന്‍ സാധിച്ചിട്ടില്ല. ഗവണ്മെന്റിന്റെ ഈ രംഗത്തെ ആദര്‍ശ ശുദ്ധി പ്രതിസന്ധികളെ തരണം ചെയ്ത് മുന്നോട്ടുപോകാന്‍ സര്‍ക്കാരിനെ പ്രേരിപ്പിക്കുമെന്ന് പ്രതീക്ഷിക്കാം. കേരളത്തിന്റെ ഉന്നത വിദ്യാഭ്യാസ രംഗത്തെ പോരായ്മകള്‍ നിരവധിയാണ്‌. അക്കാദമിക്‌ തലത്തിലുള്ള പ്രവര്‍ത്തനമേഖലയിലെ മുന്നേറ്റം സ്വായത്തമാക്കുവാന്‍ മിക്ക വിഷയങ്ങളിലും കേരളത്തിലെ യൂനിവേര്‍സിറ്റികള്‍ക്ക്‌ കഴിയുന്നില്ല എന്നതാണ്‌ വസ്തുത. അറിവിന്റെ പുതിയ മേഖലയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട്‌ ഇപ്പോള്‍ നഷ്ടപ്പെടുന്നവയെക്കൂടി ഉള്‍ക്കൊള്ളാനാകും വിധം അക്കാദമിക്‌ തലത്തിലും അടിസ്ഥാനമേഖലയിലുമുള്ള കൊടുക്കല്‍ വാങ്ങലുകള്‍ ക്രമീകരിക്കേണ്ടതുണ്ട്‌. മിക്ക യൂനിവേഴ്‌സിറ്റികളിലെയും കോളേജുകളിലെയും ഡിപ്പാര്‍ട്‌മെന്റുകള്‍ അധ്യാപനത്തിനായി ഗസ്റ്റ്‌ ലക്ചര്‍മാരെയാണ്‌ ആശ്രയിക്കുന്നത്‌. അധ്യാപകരെ നിയമിക്കുന്നതിലും, കാലാകാലങ്ങളില്‍ അവര്‍ക്ക്‌ നല്‍കേണ്ട നേതൃത്വവും നിര്‍ദ്ദേശങ്ങളും കൈക്കൊള്ളേണ്ടതിലും മരവിപ്പ്‌ തുടര്‍ന്നു കൊണ്ടേ ഇരിക്കുന്നു.ഇവ പരിഹരിക്കുന്നതിനാവശ്യമായ നടപടികള്‍ മുന്നോട്ട്‌ കൊണ്ടു പോകുന്നതിനാണ്‌ ഈയിടെ ഉന്നത വിദ്യാഭ്യാസ കൗണ്‍സില്‍ രൂപീകരിച്ചത്‌. ഇത്‌ ഈ മേഖലയിലെ ശ്രദ്ധാര്‍ഹമായ ഒരു ചുവടു വെപ്പാണ്‌.വിദ്യാഭ്യാസത്തില്‍ അനിവാര്യമായ മാറ്റങ്ങള്‍ വരുത്തേണ്ടതുണ്ടെന്ന് പരക്കെ അംഗീകരിക്കപ്പെടുന്നതാണ്‌.വിശേഷിച്ച്‌ ഉള്ളടക്കം അദ്ധ്യാപനരീതി മൂല്യനിര്‍ണയം എന്നീ കാര്യങ്ങളില്‍ ശരിയായ അവബോധം ഇക്കാര്യത്തില്‍ അനിവാര്യമാണ്‌. ഈ ഗവെണ്മെണ്ടില്‍ നിന്നും ജനങ്ങള്‍ പ്രതീക്ഷിക്കുന്നതും അതു തന്നെയാണ്‌. പുഴ. (പുനര്‍വായന)
ഒ.വി. വിജയന്‍
പരമേശ്വരന്റെ കുളി എന്നും വിസ്തരിച്ചാണ്‌. അരച്ച ചെറുപയറു മേത്തുപുരട്ടി പിന്നെ അതു കഴുകിക്കളഞ്ഞ ശേഷവും അയാള്‍ പുഴയുടെ ഒഴുക്കില്‍ ഒരുപാടുനേരമിരുന്നു. അടുത്ത കടവില്‍ കുളിക്കാനെത്തുന്ന നങ്ങേമക്കുട്ടി അപ്പോഴൊക്കെ ചോദിക്കും, പരമേശ്വരമമേടെ കുളീന്നീം കഴിഞ്ഞില്ല്യേ?"കഴിഞ്ഞില്യേച്ചാല്‍ കഴിഞ്ഞു. ന്നാല്‍ കഴിഞ്ഞിട്ടുല്ല്യ."
"കടങ്കഥ"പരമേശ്വരന്‍ അപ്പോഴൊക്കെ ചിരിയ്ക്കുക മാത്രം ചെയ്തു. കുളി കഴിഞ്ഞു പുഴനീരിലിരിക്കുമ്പോല്‍ ചില ദിവസങ്ങളില്‍ പരമേശ്വരന്‍ ഒഴുക്കിനൊത്ത്‌ തിരിഞ്ഞിരിക്കും. ചില ദിവസങ്ങളില്‍ ഒഴുക്കിനെതിരേയും. ഇതും കുസൃതിക്കാരിയായ നങ്ങേമക്കുട്ടി കണ്ടുപിടിച്ചു. അതിന്റെ പൊരുളന്തെന്നു അവള്‍ തിരക്കി.
കുട്ടി വലുതാവുമ്പോ അതൊക്കെ മനസ്സിലാവും, പരമേശ്വരന്‍ പറഞ്ഞു"
"എത്രണ്ട്‌ വലുതാവുമ്പൊ?"അതുവരെ കാത്തിരിക്കണോ പരമേശ്വരമാമേ? പറഞ്ഞു തന്നൂടെ?"
" എന്നാല്‍ കേട്ടോ, നമ്മളൊക്കെ ഒഴുകിപോകേണ്ടോരാ"
" ഞാനോ?"
" ന്താ സംശം?"
നിയ്ക്ക്‌ ഒഴുകിപ്പോണ്ടാ"
പരമേശ്വരന്‍ ഒഴുക്കിലേയ്ക്കു നോക്കി, വെള്ളത്തില്‍ പതുക്കെ കൈയ്യും കാലുമിളക്കി പുഴയുടെ പ്രവാഹം ആസ്വദിച്ചു.
"ന്തേ?" അയാള്‍ ചോദിച്ചു."
നിയ്ക്ക്‌ ഒഴികിപ്പോകാന്‍ പേട്യാ"
"കുട്ടിപ്രായത്തിന്റെ പേട്യാ.
കുട്ടി വലുതാവുമ്പോ പേടിയും മാറും."
പരമേശ്വരമാമ പറഞ്ഞില്ല്യല്ലോ ഈ ഇരുപ്പിന്റെ കാര്യം"
"അതോ, ശങ്കിച്ചുകൊണ്ട്‌ പരമേശ്വരന്‍ പറഞ്ഞു, "ഒഴുകിപ്പോണ്ട നമുക്ക് ഒഴുക്കിനെ കുറിച്ച്‌ ഒരു വിവരം വേണം. ഒഴുക്ക്‌ എവിടെ നിന്ന് വര്ണു.എങ്ങട്‌ പോണൂന്നൊക്കെ"
"പരമേശ്വരമാമയ്ക്ക്‌ മനസ്സിലായോ?"
എന്നും ത്തിരീശേ മനസ്സിലാവ്ണു."
"എന്നാ മുഴോനും മനസ്സിലാവ്വാ?"
പരമേശ്വരന്‍ സ്വന്തം ശരീരത്തിലേക്കു കണ്ണോടിച്ചു, ഒരുപാടുനേരം. 'അതിന്റെ സമയം വരും' അയാള്‍ പറഞ്ഞു. "
ഈ മാമയ്ക്ക്‌ പ്രാന്താ!"
ചിരിച്ചു കളിച്ചുകൊണ്ട്‌ നങ്ങേമക്കുട്ടി കടവു കയറി.
നങ്ങേമക്കുട്ടിയുടെ വേളി കഴിഞ്ഞപ്പോള്‍ അവള്‍ അവിടെ നിന്ന് താമസം മാറ്റി. ഇപ്പോള്‍ പരമേശ്വരന്റെ നീരാട്ടിനു ആരും കൂട്ടില്ല. ബന്ധങ്ങളറ്റുപോവുന്നത്‌ നല്ലതു തന്നെ, പരമേശ്വരന്‍ ഓര്‍ത്തു. ഒഴുക്കിനു പ്രതിബന്ധങ്ങളില്ലാതാവുന്നു.
പരമേശ്വരന്റെ ദിവസങ്ങളും മാസങ്ങളും വര്‍ഷങ്ങളും അങ്ങിനെ കടന്നുപോയി. ഇപ്പോള്‍ അയാള്‍ പുഴയുടെ ഉറവിടത്തിനുനേരെ തിരിഞ്ഞിരിക്കാറില്ല. പുഴയുടെ ഉത്ഭവം എനിക്കു മനസ്സിലായി. പരമേശ്വരന്‍ സ്വയം പറഞ്ഞു. ഇനി ലയനം മാത്രമേയുള്ളു മനസ്സിലാക്കാന്‍.
പുഴക്കടവില്‍ അന്നൊരു ദിവസം പതിവില്ലായെന്ന് കൃഷ്ണന്‍ വൈദ്യന്‍ കുളിക്കാന്‍ വന്നത്‌. "
വൈദ്യര്‌ ഇവിടെ കുളിയ്ക്കാന്‍ വരാറില്ല്യല്ലോ." പരമേശ്വരന്‍ കുശലം പറഞ്ഞു."
അടുത്തൊരു ദിക്കോളം പോവാനുണ്ടായിരുന്നു." വൈദ്യന്‍ പറഞ്ഞു. " പുഴ കടക്കുമ്പോ മുങ്ങാന്‍ തോന്ന്യതാ"ചെറുകഥ
"നന്നായി" വൈദ്യന്‍ കുളിച്ച്‌ തുവര്‍ത്തി."
ന്നാല്‍ വരട്ടേ, പരമേശ്വരേട്ടാ?"
"ആവട്ടേ."
രോഗിയെ കണ്ട് രണ്ടുമണിക്കൂറോളം കഴിഞ്ഞ് വൈദ്യന്‍ മടങ്ങുമ്പോള്‍ പരമേശ്വരന്‍ പുഴ കയറിയിരുന്നില്ല."
ദെന്താത്‌ കഥ?" വൈദ്യന്‍ ചോദിച്ചു.
പരമേശ്വരന്റെ കുളി ന്നീം കഴിഞ്ഞില്ലേ?
പരമേശ്വരന്‍ ചിരിച്ചതേയുള്ളു. വൈദ്യന്‍ പറഞ്ഞു, "അധികം വെള്ളത്തിലിരുന്നാല്‍ നന്നല്ല"
അതും പറഞ്ഞ്‌ കൃഷ്ണന്‍ വൈദ്യന്‍ മടങ്ങി. പരമേശ്വരന്‍ വെള്ളത്തില്‍ തന്നെ ഇരുന്നു. അന്നാദ്യമായി കാല്‍ത്തുമ്പുകളില്‍ ലാഘവം അനുഭവപ്പെട്ടു. അവൈല്‍ നിന്ന് വ്യര്‍ത്ഥമായ മേദസ്സ്‌ പിരിഞ്ഞടര്‍ന്ന് ഒഴുകിപ്പോകുന്നതുപോലെ അയാള്‍ക്ക്‌ തോന്നി. ആ മേദസ്സും പേറിക്കൊണ്ട്‌ നീരൊഴുക്കു അകലങ്ങളിലേക്കു നീങ്ങി. നീങ്ങിയകലന്ന സ്ഥൂല പദാര്‍ത്ഥത്തിന്റെ കൂടെ കാല്‍ത്തുമ്പുകളുടെ പ്രജ്ഞയും പടരുന്നതുപോലെ തോന്നി. പുഴയുടെ നീള്‍ച്ചയിലൂടെയത്രയും, കടലുവരെ. ഇപ്പോള്‍ അഴീമുഖത്ത്‌ കടലില്‍ കാലുമിട്ടു ഇരിക്കുന്നതുപോലെ.
പുഴയില്‍ ഉച്ചയായി. കുളിക്കാനാരുമില്ല. പരമേശ്വരന്‍ ആശ്വസിച്ചു. അയാള്‍ക്ക്‌ ചുറ്റും നീരൊഴുക്കു സചേതനായി. നീരൊഴുക്ക്‌ മേദസ്സുകളെ വീണ്ടും തുടച്ചെടുത്തു. കാല്‍ വണ്ണകളിലും തുടകളിലും അലിഞ്ഞൊഴുകിയപ്പോള്‍ കടലിന്റെ അറിവ്‌ കൂടുതല്‍ സമൃദ്ധ്മായി. പരമേശ്വരന്‍ നീരൊഴിക്കിലേയ്ക്കു തലചായ്ചു. കൈകളിലും കാലുകളിലും ഒഴുകി നടന്നപ്പോള്‍ പുഴയുടെ ആകര്‍ഷണം സുഷുമ്നയിലൂടെ മേലോട്ടു കയറുന്നതുപോലെ തോന്നി. അതിന്റെ കുളിര്‍മ്മയില്‍ മസ്തിഷ്കത്തിനകത്ത്‌ ആയിരം ഇതളുകളുള്ള ഒരു താമര വിടര്‍ന്നു.
ര മാത്രമായി പരമേശ്വരന്‍ വെള്ളത്തില്‍ പാറി. ഈ പുഷ്പ സമൃദ്ധിയ്ക്ക്‌ എത്രകാലം കാത്തിരുന്നതായിരുന്നു. താമരയുടെ ശുദ്ധമായ അറിവോടെ, അറിവിന്റെ ദലപ്രകാശത്തില്‍, പരമേശ്വരന്‍ തെല്ലിട വിശ്രമിച്ചു. പിന്നെ ആ ദലങ്ങളും പുഴയില്‍ ലയനം പ്രാപിച്ചു.
പുഴ അനുഭവമായി. അറിവും പ്രകാശവുമായി. അവസാനത്തെ ദലവും അലിഞ്ഞപ്പോള്‍ പുഴയിലൂടെയത്രയും മലമുതല്‍ കടലുവരെ പരമേശ്വരന്‍ ചിരിച്ചു.
*****************
വേരുശില്‍പം
ശിഹാബുദ്ധീന്‍ പൊയ്തുംകടവ്‌
ഇന്നത്തെ തപാലില്‍ നാണുമൂപ്പനു ജര്‍മ്മനിയില്‍നിന്നും ഒരു കത്തുണ്ടായിരുന്നു. ജര്‍മ്മനിയും നാണുമൂപ്പനും തമ്മിലുള്ള ബന്ധമെന്തെന്നു പോസ്റ്റോഫീസിലെ സോര്‍ട്ടിംഗ്‌ ടേബിളില്‍ ഏറെനേരം അമ്പപ്പുണ്ടാക്കി. Nanu Mooppan എന്നു കവറിനുമുകളില്‍ മോടിയില്‍ ടൈപ്പ്‌ ചെയ്തിട്ടുണ്ട്. മ്യൂണിക്കില്‍ നിന്നാണ്‌ കത്തയച്ചിരിക്കുന്നത്‌.
പോസ്റ്റ്മാന്‍ കത്തുകൊണ്ടുകൊടുക്കുമ്പോള്‍ കുടിലില്‍ നാണൂമൂപ്പന്‍ ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. പോസ്റ്റുമേന്‍ നാണുമൂപ്പന്റെ കെട്ടിയോള്‍ ചിരുതയെ കത്ത്‌ ഏല്‍പ്പിക്കുമ്പോള്‍ പ്രത്യേകം ഓര്‍മ്മിപ്പിക്കുകയുണ്ടായി. "ജര്‍മ്മനിയില്‍നിന്നാണ്‌ പറഞ്ഞിട്ടെന്തു കാര്യം, ചിരുതയ്ക്ക്‌ ജര്‍മ്മനിയെ അറിയില്ലല്ലൊ. കാല്‍ നൂറ്റാണ്ടോളം പഴക്കമുള്ള ആ ബന്ധത്തില്‍ അവര്‍ക്കൊരു കുഞ്ഞുണ്ടായിക്കാണാന്‍ കടലാക്കും ദേവി അവരെ അനുവധിച്ചില്ല. നാണുമൂപ്പന്‍ ഇപ്പോഴും പ്രത്യാശ കൈവിടാതെ അന്ധവിശ്വാസങ്ങളുടെ എല്ലാ അഡ്രസ്സിലും കാശയച്ച്‌ കളഭവും കടലാസുകുറിപ്പും വരുത്തിക്കുന്നു. ഈ തപാലരുപ്പടിയും ആ വകയില്‍ വല്ലതുമാവുമെന്നേ ചിരു വിചാരിച്ചുള്ളൂ...
പെട്ടെന്നാണ്‌ ചിരുതയ്ക്ക്‌ നാണുമൂപ്പനു അന്നുവന്ന കത്തിനെപറ്റി ഓര്‍മ്മ വന്നത്‌.ചിരുത പറഞ്ഞു:ഉച്ചയ്ക്ക്‌ ശിപായി ഒരു കത്തുീ കൊണ്ടുവന്നിരുന്നു. ജര്‍മ്മനീന്നോ മറ്റോ അയച്ചതാണ്‌ പോലും.ജര്‍മ്മനി എന്നു കേട്ടപ്പോള്‍ തന്നെ നാണുമൂപ്പന്റെ കയ്യിലെ ചോറുരള പൊള്ളിപ്പിടഞ്ഞു. അതു അയഞ്ഞിളകി പാത്രത്തിലേയ്ക്ക്‌ തന്നെ വീണു. അയാളൂടെ ഞരമ്പുകളൂടെ അനക്കങ്ങല്‍ മുഴുവന്‍ ഒരു നിമിഷം നിശ്ചലമായിപ്പോയി.
അടുക്കളയില്‍ ഓലമടക്കില്‍ തിരുകിവെച്ച ആ കവര്‍ വലിച്ചെടുക്കുന്നതിനിടയില്‍ ചിരുത ആരോടെന്നില്ലതെ, എന്നാല്‍ നാണുമൂപ്പനോടായി കുത്തുവര്‍ത്തമാനം പറഞ്ഞു. എന്തിനാ പൊടിക്കും മന്ത്രത്തിനും ഇങ്ങനെ ഇല്ലാത്ത കാശുകൊണ്ടുപോയി തൊലയ്ക്കുന്നത്‌? ഓലമടക്കില്‍ നിന്നു കത്തുമെടുത്ത്‌ തിരികെ വന്നപ്പോള്‍ ചോറ്റുപാത്രത്തിനു മുന്നില്‍ തരിച്ചിരിക്കുന്ന കണ്ണുകള്‍ നിറഞ്ഞുതുളുമ്പുകയായിരുന്നു. ചിരുത തേങ്ങലോടെ നാണുമൂപ്പനെ അടക്കിപ്പിടിച്ചു. ഞാന്‍
വെറുതെ പറഞ്ഞതല്ലെ... അപ്പോഴേയ്ക്കും ഇങ്ങനെ...
ചിരുത നാണുമൂപ്പനെ അടക്കം പിടിച്ചു കരഞ്ഞു.
രണ്ട്‌
തൂക്കുവിളക്കിന്റെ തിരിതാഴ്ത്തി ചിരുത കിടന്നു. നാണുമൂപ്പന്‍ അപ്പോഴും ഉറങ്ങിയില്ല. അയാളുടെ കണ്ണുകള്‍ ശൂന്യതയുടെ മേലാപ്പില്‍ തറഞ്ഞുകിടന്നു. പരന്ന നെഞ്ചില്‍ തലചായ്ച്‌ ചിരുത പതുക്കെ പറഞ്ഞു.നമുക്ക് മക്കളിലില്ലെങ്കില്‍ എന്താ, കടലാക്കും ദേവിയില്ലെ....അയാളെ പിന്നെയും എന്തൊക്കെയോ വാക്കുകള്‍ പറഞ്ഞാശ്വസിപ്പിച്ച്‌ ചിരുത ഉറങ്ങിപ്പോയി. ഉറക്കം കിട്ടാത്ത മനസ്സുമായി നാണുമൂപ്പന്‍ വേറൊരു ലോകത്തില്‍ തോലുരിച്ച മൃഗത്തെപോലെ നീറിക്കിടന്നു.
ചിരുതയുടെ കൂര്‍ക്കംവലി ഉയര്‍ന്നപ്പോല്‍ അയാള്‍ പതുക്കെ എഴുന്നേറ്റു. പിന്നെ തൂക്കുവിളക്കിന്റെ തിരികള്‍ ചെറുതായി ഉയര്‍ത്തി വലിയൊരു പാപകര്‍മ്മം പോലെ ജര്‍മ്മനിയില്‍ നിന്നും വന്ന കവര്‍ പോളിച്ചു. അതില്‍ നിന്നും തടിച്ചു മിനുസ്സമുള്ള കടലാസ്‌ സൂക്ഷിച്ച്‌ പുറത്തെടുത്തു. അതില്‍ ടൈപ്പ്‌ ചെയ്തിരിക്കുന്ന ഇംഗ്ലീഷ്‌ വാക്കുകളില്‍ അയാള്‍ വിറ കൈകള്‍ വെറുതെ പായിച്ചു. ഈ വരികളിലെ അപ്രാപ്ത്യമായ സാരാംശം നാണുമൂപ്പന്റെ അത്ജതയില്‍ ഭാരം കയറ്റി വെച്ചു. നാണുമൂപ്പന്‍ ആശ്വസിച്ചുകൊണ്ടിരിന്നു; ഇന്നു ശനിയാഴ്ച. രാത്രി വണ്ടിക്ക്‌ മാഷ്‌ എത്തിയിട്ടുണ്ടാകും, എത്താതിരിക്കില്ല.
മൂന്ന്
നാണു മൂപ്പനെ കണ്ടപാടെ രവീന്ദ്രന്മാഷ്‌ ചിരിച്ചു. എന്താ രാവിലെ തന്നെ? വല്ല മഠത്തിലേക്കും മണിയോര്‍ഡര്‍ പൂരിപ്പിക്കാനുണ്ടാകുമല്ലെ?നാണു മൂപ്പന്‍ വളരെ ബദ്ധപ്പെട്ട്‌ മടക്കിചിരിച്ചു. ജര്‍മ്മനിയില്‍ നിന്നും കത്ത്‌ വന്നിട്ടുണ്ടായിരുന്നു. മാഷിന്റെ ചിരി പൊടുന്നനെ കെട്ടുപോയി. നാണുമൂപ്പന്റെ കൈയ്യില്‍ നിന്നും ധൃതിയില്‍ കവറു വാങ്ങി മാഷി ചാരുകസേരയിലേയ്ക്ക്‌ ചാഞ്ഞു. മാഷ്‌ കത്തുവായിച്ചെടുക്കുന്നതും നോക്കി ഇടവരാന്തയില്‍ കത്തുന്ന മനസ്സിനെ അമര്‍ത്തിപിടിച്ച്‌ നാണുമൂപ്പന്‍ നിന്നു. മൂപ്പന്‍ മാഷിന്റെ മുഖത്തേയ്ക്ക്‌ നോക്കിനിന്നു. അവിടെ കര്‍ക്കിടാകാശം പരക്കുന്നതു മൂപ്പന്‍ നിന്നു. ഒന്നും പറയാതെ മാഷ്‌ കുറേ നേരം നിശ്ചലായി നിന്നു. കത്ത്‌ കവറിലേയ്ക്ക്‌ തന്നെ ഇട്ടു മാഷ്‌ പറഞ്ഞു, മോള്‍ക്ക്‌ അച്ചനെ കാണാന്‍ താത്പര്യമില്ലാത്രെ. നാണുമൂപ്പന്റെ നെഞ്ചിലൂടെ ഒരു മഴു പാഞ്ഞുപോയത്‌ മാഷറിഞ്ഞു. മൂപ്പനോട്‌ പറയാന്‍ പാടില്ലാത്ത വിവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ ഇനിയുമുണ്ട്‌. മൂപ്പനു താങ്ങാനാവാത്ത വിവര്‍ത്തനങ്ങള്‍!!!
ഇത്രമേല്‍ പ്രകൃതരോ ഇന്ത്യയിലെ മനുഷ്യരെന്നു മകള്‍ ചോദിച്ചുപോലും... മകളെ കാണാന്‍ കരച്ചിലുവരുന്ന അഛന്! ചിരിയടക്കാനാവാതെ മകള്‍ ഇങ്ങനെ പറഞ്ഞതില്‍ ശരിയുണ്ടെന്നു അമ്മയ്ക്കും തോന്നിയത്രെ. സാല്‍ക്കി പെരേര എന്ന അമ്മ മകളുടെ അഛന് എഴുതുന്നു. നാണുമൂപ്പന്‍ എന്ന മനുഷ്യന്‍ തനിക്ക്‌ കൈമോശം വന്നുപോയ പിതൃത്വത്തിന്റെ വേദനയില്‍ കടലുകള്‍ക്കിപ്പുറം ഓര്‍മ്മയുടെ കനലില്‍ വീണുപിടയുന്നു മൂപ്പന്‍ എന്ന പ്രാകൃതന്‍.
മൂപ്പന്‍ കൊച്ചുകുട്ടിയായി നിന്നു തേങ്ങുന്നതും മുണ്ടിന്റെ കോന്തലകൊണ്ട്‌ കണ്ണുനീര്‍ വലിച്ചിടെക്കുന്നത്‌ മാഷ്‌ കാണുകയാണ്‌. പിന്നെയൊന്നും എഴുതിയില്ലെ മാഷെ. സുഖവിവരങ്ങള്‍ ഔപചാരിക വാക്കുകള്‍ മോള്‍ മ്യൂണിക്കില്‍ നിന്നും തന്റെ ശില്‍പ ഗാലറി വീമറിലേയ്ക്ക്‌ മാറിയെന്നു പിന്നെ മോളും മനോഹരമായി ശില്‍പമുണ്ടാക്കുമെന്നും ജര്‍മ്മനിയിലെ യുവശില്‍പിക്കളില്‍ ഏറ്റവും പ്രസിദ്ധയാണെന്നും. നാണുമൂപ്പന്റെ കണ്ണുനീരില്‍ അഭിമാനത്തിന്റെ തിരി തിളങ്ങി. ആ ഇരുപതിനായിരം ഉറുപ്പിക വിലവരുന്ന ഒരു ഡ്രാഫ്റ്റ്‌ ഉടനെ അയക്കുന്നുണ്ട്‌. മേലില്‍ ഇതു സംബന്ധിച്ച്‌ യാതൊരു വിധ കത്തിടപാടും പാടില്ലെന്നു അവസാന താക്കീതും. അതുപക്ഷെ മാഷ്‌ പൂഴ്ത്തിവെച്ചുകളഞ്ഞു. മോള്‍ കാണാന്‍ താത്പര്യമില്ലായെന്നു തറപ്പിച്ച്‌ തന്നെയാണൊ പറഞ്ഞിരിക്ക്യ. അവിടെ നമ്മുടേത്‌ പോലെ പതറി പറയലില്ല മൂപ്പാ. പക്ഷെ മാഷ്‌ പറഞ്ഞതിങ്ങനെ... സമാധാനിക്കുമൂപ്പാ.. എന്തൊക്കെയായാലും സ്വന്തം ചോരയല്ലെ. എന്നെങ്കിലും വരാതിരിക്കാനാവ്വോ...ഒരുകൗതുകത്തിനെങ്കിലും എന്നുകൂടി കൂട്ടിചേര്‍ക്കണമെന്നുണ്ടായിരുന്നു. പക്ഷെ മൂപ്പനു മുറിഞ്ഞെങ്കിലോ... ഏറെ നേരത്തെ മൗനത്തിനുശേഷം മൂപ്പന്‍ ഒരു സ്വകാര്യം പോലെ ചോദിച്ചു. ഇരുപതിനായിരം രൂപ കോണ്ട്‌ ജര്‍മ്മനിയില്‍ പോയി വരാന്‍പറ്റ്വോ മാഷെ.രവീന്ദ്രന്മാഷ്‌ മൂപ്പന്റെ കെട്ടിമുറക്കിയ ചുമലില്‍ പതുക്കെ തൊട്ടു. അതൊന്നും നമുക്കു കഴിയണ കാര്യമല്ല മൂപ്പ....നാണുമൂപ്പന്‍ കടലിലേയ്ക്ക്‌ നോക്കി....ഈ കടലില്‍ നേരെ തോണി തുഴഞ്ഞാല്‍ ജര്‍മ്മനിയിലെ എന്റെ മോളെ കാണാന്‍ പറ്റ്വോ...അയാളുടെ കണ്ണുകള്‍ ഇങ്ങനെ ചോദിക്കുന്നതായി മാഷിനു തോന്നി.
നാല്‌.
നീണ്ട ഒരു മഴയ്ക്കുശേഷം കടലകാശം വീണ്ടും മ്ലാനമാവാന്‍ തുടങ്ങി.###
****************
*****************
*******************
കാറ്റ്‌ പതിക്കുമ്പോള്‍
*******
അസ്വാസ്ഥ്യം എന്നെ വീര്‍പ്പുമുട്ടിച്ചിരുന്നു. ഞാന്‍ വീടിന്റെ വരാന്തയില്‍ തലങ്ങും വിലങ്ങും നടന്നു. സഖാവ് കാരിക്കുഴിയനും പള്ളിയാളി മുഹമ്മദ്മാസ്റ്ററും വരാന്തയില്‍ കസാലയിലിരുന്ന് പുറത്തേക്ക് നോക്കുകയാണ്.ഞാന്‍ ചോദിച്ചു: 'അവര്‍ വരില്ലേ?''നീയൊന്നു മിണ്ടാതിരി. അവര്‍ വരും. പത്തുമണിയല്ലേ ആയുള്ളു. വരാതിരിക്കില്ല'.ഇടയ്ക്ക് വിളയില്‍ വല്‍സല പുറത്തേക്കുള്ള വാതിലിനരികില്‍വന്ന്, ഒന്നെത്തിനോക്കി തിരിച്ചുപോയി.മനസ്സില്‍ കനലെരിയുകയാണ്.ഇരുന്ന് മുഷിഞ്ഞ പള്ളിയാളിമാസ്റ്റര്‍ പുറത്തേക്കിറങ്ങി. ഗേറ്റ് തുറന്ന് നിരത്തിലിറങ്ങി കിഴക്കോട്ട് നോക്കിനിന്നു.എവിടെയും ഇരുപ്പുറയ്ക്കാതെ ഞാന്‍ അസ്വസ്ഥനായി. 'ഇങ്ങനെ ബേജാറായാലെങ്ങനെ? നീയൊന്ന് സമാധാനമായി ഇരിക്ക്! അവര്‍ വരും'.സഖാവ് കാരിക്കുഴിയന്‍ എന്നെ ആശ്വസിപ്പിക്കുകയായിരുന്നു. പക്ഷേ, എന്റെ മനസ്സ് പറയുന്നു; ഇനി അവര്‍ പരിപാടിക്ക് വരില്ല.പള്ളിയാളിമാസ്റ്റര്‍ നിരത്തില്‍ നിന്നനില്‍പ്പില്‍ത്തന്നെ കിഴക്കോട്ട് കണ്ണുനട്ടുനില്‍ക്കുന്നു.സഖാവ് കാരിക്കുഴിയില്‍ സിഗരറ്റ് വലിക്കുകയാണ്. പുകച്ചുരുള്‍ വലയങ്ങളായി കോലായില്‍ പരക്കുന്നു. ഞാന്‍ അമര്‍ഷത്തോടെ സഖാവിന്റെ മുഖത്തേക്ക് നോക്കി.വല്‍സല വീണ്ടും പുറത്തേക്കുവന്നു. എന്റെ പരിഭ്രമം കണ്ട് അവള്‍ പറഞ്ഞു:'ഓള് ബരും മാഷേ. ഇന്നലെ റിഹേഴ്സല്‍ കഴിഞ്ഞ് പോകുമ്പം പറഞ്ഞതല്ലേ ഒമ്പതുമണിക്കു മുമ്പെത്തുംന്ന്''പത്തരമണിയായില്ലേ? ഇതുവരെ എത്തിയില്ലല്ലോ!'അപ്പോള്‍ വെളുത്തൊരു അംബാസഡര്‍ കാര്‍ ഗേറ്റുകടന്ന് മുറ്റത്ത് വന്നുനിന്നു. ഗാനമേളയ്ക്ക് പുറപ്പെടാനുള്ള കാറാണ്.പള്ളിയാളിമാസ്റ്റര്‍ ഗേറ്റിനുമുമ്പില്‍ നിരത്തിന്റെ ഓരത്ത് കിഴക്കോട്ട് നോക്കിനില്‍ക്കുകയാണ്.പന്ത്രണ്ടു മണിക്കുള്ളിലായി തിരൂരില്‍ എത്തണം. മാര്‍ക്സിസ്റ്റ് പാര്‍ടിയുടെ മലപ്പുറം ജില്ലാ സമ്മേളനമാണ് തിരൂരില്‍. അതില്‍ എന്റെയും സംഘത്തിന്റെയും വിപ്ളവഗാനങ്ങളുണ്ട്.സഖാവ് ഇ എം എസ്, എ കെ ജി, അഴീക്കോടന്‍ രാഘവന്‍, ഇ കെ നായനാര്‍, ഇമ്പിച്ചിബാവ, പാലോളി, ചാത്തുണ്ണിമാസ്റ്റര്‍ തുടങ്ങിയ പ്രഗത്ഭമതികള്‍ പങ്കെടുക്കുന്നു.എന്റെയും സംഘത്തിന്റെയും വിപ്ളവഗാനങ്ങളോടെയാണ് സമ്മേളനം തുടങ്ങേണ്ടത്. ഏറനാടന്‍ മണ്ണിന്റെ മണമുള്ള മാപ്പിളപ്പാട്ടുകള്‍! ചോരതിളയ്ക്കുന്ന വിപ്ളവഗാനങ്ങള്‍!എന്റെ സംഘത്തിലെ പ്രധാന ഗായികമാര്‍ ആയിഷ സഹോദരിമാരായിരുന്നു. പുളിക്കല്‍ത്തന്നെയുള്ളവര്‍. അവര്‍ എത്തിയിട്ടില്ല. വിളയില്‍ വല്‍സല സംഘത്തില്‍വന്നിട്ട് ഒരുവര്‍ഷം തികയുന്നേയുള്ളു. തനിച്ചുപാടാനുള്ള പാകതവന്നിട്ടില്ല. ആയിഷാ സഹോദരിമാരുടെ തണലില്‍ കോറസ്സ് പാടുന്നു എന്നുമാത്രം.ആയിഷാ സഹോദരിമാര്‍ കുട്ടികളാണെങ്കിലും അവര്‍ ആള്‍ക്കൂട്ടത്തെ ഇളക്കും. ആസ്വാദകരെ കൈയിലെടുക്കാന്‍ പറ്റിയ മധുരമൂറുന്ന ശബ്ദം! ശ്രുതിയും താളവും ഇണക്കി മാപ്പിളപ്പാട്ടിന്റെ തേനിശലുകള്‍ ഒഴുകിയെത്തുമ്പോള്‍ ഹര്‍ഷാരവങ്ങള്‍ മുഴങ്ങും. ജനങ്ങളുടെ ഹരമായിരുന്നു ആയിഷാ സഹോദരിമാര്‍. അന്നത്തെ പാര്‍ടി യോഗങ്ങളിലെല്ലാം ഞങ്ങളുടെ വിപ്ളവഗാനങ്ങളും മാപ്പിളപ്പാട്ടുകളും പതിവായിരുന്നു.അക്കാലം സിനിമാവേദികളില്‍ നിറഞ്ഞുനിന്നിരുന്ന പ്രേംനസീറും ബാബുരാജും പലകുറി ഞങ്ങളുടെ ഗാനമേളകളുടെ ഉദ്ഘാടനം നിര്‍വഹിച്ചിട്ടുണ്ട്. സദസ്സുകളില്‍ മണിക്കൂറുകളോളം ഇരുന്ന് ആസ്വദിക്കുകയും അഭിനന്ദിക്കുകയും ചെയ്തിട്ടുണ്ട്.പാര്‍ടി സ്റ്റേജുകളില്‍ പ്രത്യക്ഷപ്പെടുമ്പോള്‍ പ്രത്യേക ആവേശമായിരുന്നു. വിപ്ളവത്തിന്റെ ചൂടും ചൂരും.സമയം പതിനൊന്നു കഴിഞ്ഞു. ആയിഷാ സഹോദരിമാര്‍ എത്തിയിട്ടില്ല. ആശങ്കകള്‍ നിറഞ്ഞ നിമിഷങ്ങള്‍. കാത്തിരിപ്പ്!പള്ളിയാളിമാസ്റ്റര്‍ നെറ്റിതെറുത്ത് കിഴക്കോട്ട് തറച്ചുനോക്കുന്നു. മുഖത്ത് ചില ഭാവപ്പകര്‍ച്ചകള്‍. ഗേറ്റ് തള്ളിത്തുറന്ന് തിടുക്കത്തില്‍ മുറ്റത്തേക്ക് വന്നു. എന്തോ പന്തികേടുള്ളപോലെ.'ഹൈദ്രോസ് കാക്ക വര്ണ്ണ്ട്. കുട്ടികളെ കാണുന്നില്ല'.വയറ്റില്‍ ഒരു കാളല്‍! എന്റെ മനസ്സ് തുടിക്കുകയാണ്.സഖാവ് പള്ളിയാളിയും ഞാനും ഉദ്വോഗത്തോടെ അദ്ദേഹത്തിന്റെ മുഖത്തേക്ക് നോക്കി:'കുട്ടികള്‍ ഇന്ന് ബരൂലാ'.മുഖവുര കൂടാതെ അയാള്‍ പറഞ്ഞു.അല്‍പ്പനേരത്തെ മൌനം.'പാര്‍ടി പരിപാടിക്ക് കുട്ടികളെ അയക്കാന്‍ ബുദ്ധിമുട്ടുണ്ട്. ഞാന്‍ ലീഗുകാരനാണെന്ന് കുട്ടിക്കറിയാലോ?'അയാള്‍ ശബ്ദം താഴ്ത്തി പറഞ്ഞു.ഒരക്ഷരം ഉരിയാടന്‍ പറ്റുന്നില്ല. നാവ് വരണ്ടിരിക്കുന്നു. കൈകാലുകള്‍ തളരുന്നു!സഖാവ് കാരിക്കുഴിയനും പള്ളിയാളിമാസ്റ്ററും ഇടയില്‍ക്കയറി പറഞ്ഞു:'ഇന്നത്തെ ഒരൊറ്റ പരിപാടിക്ക്കൂടി...''പറ്റൂല'. ദൃഢമായിരുന്നു ആ സ്വരം.സ. കാരിക്കുഴിയന്‍ കസാലയില്‍ വന്നിരുന്നു.'ഞാന്‍ പോട്ടെ?'അയാള്‍ മുറ്റത്തേക്കിറങ്ങി. പള്ളിയാളിമാഷ് അന്തിച്ചുനിന്നു.കുറേനേരം നീണ്ട നിശ്ശബ്ദത!വല്‍സല വാതിലും പിടിച്ച് പരിഭ്രമത്തോടെ നില്‍ക്കുന്നു. മരണവീട്ടിലെ മൂകത.'വല്ലാത്തൊരു ചതിയായല്ലോ'. പള്ളിയാളി പിറുപിറുത്തു.'നമുക്ക് നമ്മുടെ വല്‍സലമതി'. നീ പുറപ്പെടൂ!'കാരിക്കുഴിയന്‍ ചാടിയെഴുന്നേറ്റു.'ഞാനില്ല. നമുക്കീ പരിപാടി ക്യാന്‍സല്‍ചെയ്യാം''പറ്റൂല. പാര്‍ടി തീരുമാനമാണ്. അതു മാത്രമല്ല, ഭയങ്കര പരസ്യമാണ് പരിപാടിക്ക്. ചെന്നില്ലെങ്കില്‍ മാനക്കേടും'.'ചെന്നാലും മാനംകെടും. ആരുണ്ട് പാടാന്‍?''നീയും വല്‍സലയും പാടിയാല്‍ മതി. വേഗം പുറപ്പെടൂ'.പള്ളിയാളി എന്റെ പുറത്ത് തട്ടി.'അവള്‍ ഒറ്റയ്ക്ക് ഇതുവരെ പാടിയിട്ടില്ല'.'ഇന്നു പാടിക്കാം'.'താളവും ശ്രുതിയും ഉറച്ചിട്ടില്ല. സംഗീതത്തെക്കുറിച്ച് നല്ല ബോധമുള്ളവരാണ് തിരൂരിലെ ആസ്വാദകര്‍'.'അവള്‍ കുട്ടിയല്ലേ'. കുറച്ചൊക്കെ തെറ്റിയാലും നമ്മുടെ സഖാക്കള്‍ പൊറുക്കും. എനിക്കവര്‍ ധൈര്യംപകര്‍ന്നു. എന്നിട്ടും ഞാന്‍ മടിച്ചുനിന്നു.അപ്പോഴേക്കും സഖാവ് വാസു എത്തി.'എന്താ പുറപ്പെടാറായില്ലെ? പാര്‍ടി സഖാക്കളെല്ലാം പോയിക്കഴിഞ്ഞു'.വാസുവേട്ടന്‍ തിരക്കുകൂട്ടി.'ഇന്ന് നമ്മള്‍ക്ക് വല്‍സലയുടെ അരങ്ങേറ്റമാക്കാം. ഇത്രയും നല്ലൊരു സ്റ്റേജ് നമുക്കിനി കിട്ടുമോ?'പള്ളിയാളി ആവേശംപകര്‍ന്നെങ്കിലും എന്റെ മനസ്സ് പിടയ്ക്കുകയായിരുന്നു. ഞാന്‍ ചിട്ടപ്പെടുത്തിയ ഗാനങ്ങള്‍ മറ്റൊരു ഗായികയെ പഠിപ്പിച്ചെടുക്കാന്‍ സമയമില്ല. പെട്ടെന്ന് ഒരു ഗായികയെ കിട്ടുകയുമില്ല. വല്ലാത്ത ഭീതി എന്നെ പിടികൂടി.'ആലോചിച്ചുനില്‍ക്കാന്‍ സമയമില്ല. ഇറങ്ങ്!'വാസു ധൃതികൂട്ടി.വല്‍സലയുടെ മുഖത്ത് ഭീതിയും പരിഭ്രമവും.ഞങ്ങള് ഇറങ്ങി.വണ്ടിവിട്ടു. മനസ്സ് പതറുകയാണ്. ആരും ഒന്നും മിണ്ടുന്നില്ല.കഴിഞ്ഞ നിരവധി സ്റ്റേജുകള്‍! ആള്‍ക്കൂട്ടത്തിന്റെ കൈയടികള്‍! ഹര്‍ഷാരവങ്ങള്‍! പരിപാടിക്കിറങ്ങുമ്പോള്‍ ആവേശമായിരുന്നു. ധൈര്യമായിരുന്നു. താങ്ങും തണലുമായുണ്ടായിരുന്ന പൂങ്കുയിലുകള്‍! അവരിന്ന് കൂടെയില്ല. വീട്ടിന്റെ മൂലയിലെവിടെയെങ്കിലുമിരുന്ന് അവര്‍ കരയുന്നുണ്ടാവും. ബാപ്പ ലീഗ് പ്രവര്‍ത്തകനായിപ്പോയി. പാര്‍ടി സ്റ്റേജുകളില്‍ പാടിയിരുന്ന വിവരം അദ്ദേഹം അറിഞ്ഞിരുന്നില്ല. കല്യാണപ്പരിപാടികളായിരിക്കും എന്ന ധാരണയിലായിരുന്നു അദ്ദേഹം കുട്ടികളെ പറഞ്ഞയച്ചിരുന്നത്. രക്ഷിതാക്കളാരും കുട്ടികളെ അനുഗമിച്ചിരുന്നില്ല.പാര്‍ടി പരിപാടികള്‍ കഴിഞ്ഞ് വീട്ടിലേക്ക് പോകുമ്പോള്‍ അവര്‍ പറയും: 'പടച്ച റബ്ബേ! ബാപ്പ അറിയോ? അറിഞ്ഞാ ബിടൂല. ബാപ്പ ലീഗാ...'ആയിഷ ഓര്‍മിപ്പിക്കുമായിരുന്നു.ഇപ്പോള്‍ അത് സംഭവിച്ചിരിക്കുന്നു.ജില്ലാ സമ്മേളനത്തിന്റെയും ഗാനമേളയുടെയും പരസ്യം മലപ്പുറം ജില്ലയില്‍ ഉടനീളമുണ്ടായിരുന്നു. ആരെങ്കിലും അദ്ദേഹത്തിന്റെ ശ്രദ്ധയില്‍പെടുത്തിക്കാണും. അതുമല്ലെങ്കില്‍ തിരൂര്‍ പരിപാടിക്ക് വേണ്ടി പ്രത്യേകം തൈപ്പിച്ച ചുവന്ന പാവാടയും ജംബറും ധരിച്ച് പരിപാടിക്കിറങ്ങിയപ്പോള്‍ സംഗതി മനസ്സിലാക്കി തടഞ്ഞതുമാകാം.ഒരാഴ്ചമുമ്പേ അറിഞ്ഞിരുന്നുവെങ്കില്‍ എന്തെങ്കിലും വഴിയുണ്ടാക്കാമായിരുന്നു. ചിന്തകള്‍ മനസ്സിനെ അലട്ടിക്കൊണ്ടിരുന്നു.അതിനിടയില്‍ കാര്‍ സമ്മേളനനഗരിയിലെത്തി.കൂറ്റന്‍ കമാനങ്ങള്‍! ഉയരത്തില്‍ പറക്കുന്ന ചെങ്കൊടികള്‍! കാറ്റില്‍ ഒച്ചവച്ച് ശബ്ദമുണ്ടാക്കുന്ന തോരണങ്ങള്‍! ഉയരത്തിലുള്ള വിശാലമായ സ്റ്റേജ്. പിന്നില്‍ പാര്‍ടിയുടെ പൂര്‍വകാല നേതാക്കളുടെ കട്ടൌട്ടുകള്‍!സ്റ്റേജിനുമുമ്പില്‍ വിശാലമായി പരന്നുകിടക്കുന്ന പറമ്പ്. അതോ വയലോ? ഓര്‍മയില്ല. സ്റ്റേജിനുപിന്നില്‍ കലാകാരന്മാര്‍ക്ക് വിശ്രമിക്കാനും റിഹേഴ്സലിനുമുള്ള മറപ്പന്തല്‍. പിന്നെ താല്‍ക്കാലിക ഓഫീസ്.പന്തലിനടുത്ത് കാര്‍ നിര്‍ത്തി. സമയം വൈകി എത്തിയതില്‍ പ്രവര്‍ത്തകര്‍ക്ക് പരിഭ്രമം. തിരൂര്‍ ഷാ കാറിനടുത്തേക്ക് ഓടിവന്നു.ഞങ്ങളുടെ ഗായകസംഘത്തിന്റെ ഓര്‍ക്കസ്ട്രേഷന്‍ നിര്‍വഹിക്കുന്നത് തിരൂര്‍ക്കാരനായ ഷാ ഭായി ആണ്. പരിപാടിക്ക് മുമ്പായി റിഹേഴ്സലിനുവേണ്ടി കാത്തിരിക്കുകയായിരുന്നു അവര്‍.'കുട്ടികള്‍ എവിടെ?'അദ്ദേഹം ജിജ്ഞാസയോടെ കാറിനകത്തേക്ക് എത്തിനോക്കി.'അവര്‍ വന്നിട്ടില്ല. വരികയുമില്ല'.'ങേ...?'ഷാഭായിയുടെ മുഖത്ത് മ്ളാനത. അദ്ദേഹത്തിന്റെ സ്വന്തംനാട്ടിലാണ് പരിപാടി. അത് പരാജയപ്പെട്ടാല്‍ അഭിമാനപ്രശ്നമാണ്. ഓര്‍ക്കസ്ട്രേഷന്റെ നേതൃത്വം അദ്ദേഹത്തിനാണ്.തെല്ലുനേരത്തെ മൌനത്തിനുശേഷം ഷാഭായ് ധൈര്യംപകര്‍ന്നു.'സാരമില്ല. ഇവിടെ മാഷും വല്‍സലയുംതന്നെ പാടിയാല്‍ മതി. മാപ്പിളപ്പാട്ടാണിവിടെ ആവശ്യം'.എന്നെ സമാധാനിപ്പിച്ചെങ്കിലും മനസ്സ് വേവുകയായിരുന്നു.സമയം അടുത്തു. മുദ്രാവാക്യങ്ങള്‍ അകലെനിന്ന് ഒഴുകിയെത്തി.കൂറ്റന്‍ ജാഥകള്‍!ഞങ്ങള് സമ്മേളനനഗരിയിലേക്ക് നോക്കി. പലവഴിക്കുനിന്ന് ഒഴുകിയെത്തുന്ന ചുവന്ന പുഴകള്‍. മുന്നില്‍ റെഡ് വളണ്ടിയര്‍മാര്‍. പുഴകള്‍ സമുദ്രമായി. ചുവന്ന കടല്‍! ചെങ്കൊടികള്‍ ആകാശത്ത് പാറിപ്പറന്നു! സ്റ്റേജിനടുത്തുവരെ പുരുഷാരം!നേതാക്കളെല്ലാം സ്റ്റേജില്‍ അണിനിരന്നു.ശ്വാസംവിടാന്‍ ഇടമില്ല. വല്‍സലയെ സ്റ്റേജിലേക്ക് എങ്ങനെ കയറ്റും?മുന്‍ഭാഗത്തുനിന്നാണ് സ്റ്റേജിലേക്കുള്ള കോണി. അവിടെ ആളുകള്‍ ഇരുന്നുകഴിഞ്ഞു. ചാടിക്കടന്നുപോകാന്‍ നിവൃത്തിയില്ല.ഓര്‍ക്കസ്ട്ര ഒരുഭാഗത്ത്. ഷാഭായ്, ബഷീര്‍, ചന്തുമാസ്റ്റര്‍.ജനം ഇരമ്പുകയാണ്.'എവിടെ നമ്മുടെ കുട്ടി?'ഇമ്പിച്ചിബാവ വിളിച്ചുചോദിച്ചു. ഞാനും വല്‍സലയും സ്റ്റേജിന്റെ താഴെ ആള്‍ക്കൂട്ടത്തില്‍ ഞെരുങ്ങി അമരുകയാണ്.വല്‍സല പറഞ്ഞു:'മാഷേ എനിക്ക് വിറയ്ക്കുന്നു''നീയൊന്നു മിണ്ടാതിരിയെടി! ധൈര്യമായിരിക്ക്.'തൊട്ടടുത്തുനിന്ന സഖാവ് വാസു അവളുടെ പുറത്തടിച്ചു.അതിനിടയില്‍ സ്റ്റേജില്‍നിന്നൊരു ശബ്ദം!'വല്‍സലയെ സ്റ്റേജിലേക്ക് കേറ്റ്!'അഴീക്കോടന്‍ രാഘവന്‍ സീറ്റില്‍നിന്ന് എഴുന്നേറ്റുവന്നു. സ്റ്റേജിന്റെ ഒരുഭാഗത്ത് താഴെനില്‍ക്കുന്ന വല്‍സലയെ പൊക്കിയെടുത്ത് സ്റ്റേജിലേക്കിട്ടു. കൂടെ ഞാനും ചാടിക്കയറി. ചുവന്ന പാവാടയും ജംബറും ചുകന്ന റിബണും കെട്ടിയ പതിനൊന്നു വയസ്സുകാരി മൈക്കിനുമുന്നില്‍ നിന്നപ്പോള്‍ നിലയ്ക്കാത്ത കരഘോഷം! ഹര്‍ഷാരവങ്ങള്‍...! മുദ്രാവാക്യങ്ങള്‍!ഷാഭായി ഹാര്‍മോണിയത്തില്‍ വിരലുകളോടിച്ചു. ഞാനും വല്‍സലയും ഓരോ മൈക്കിനുമുമ്പില്‍.നോക്കെത്താത്തദൂരത്ത് മനുഷ്യപ്രവാഹം!ചെങ്കൊടികള്‍ ഇളകുന്നു. ചോന്നകടല്‍പ്പോലെ.'ഇനി തുടങ്ങാം'.സദസ്സ് നിശ്ശബ്ദം!ഹാര്‍മോണിയത്തില്‍ സമരഗാനത്തിന്റെ പശ്ചാത്തല സംഗീതം ഉയര്‍ന്നു. ബഷീറിന്റെ വിരലുകള്‍ തബലയില്‍ നൃത്തമാടി. സദസ്സ് കേള്‍ക്കാന്‍പോകുന്ന ഗാനത്തിന് താളമിട്ടു!'ചെന്നിണം കുതിര്‍ന്നൊരേറനാട്ടിലേ - രക്തവിപ്ളവത്തിന്‍ കഥകള്‍ കേട്ടു ഞങ്ങള്അന്നുവീണു മണ്‍മറഞ്ഞ ധീരര്‍തന്‍ - ചുടുചോരയില്‍ പിറന്നതാണ് ഞങ്ങള്!'തുടര്‍ന്ന് വല്‍സലയുടെ ശബ്ദം!'വെള്ളയോടുവാളെടുത്ത് പൊരുതിയോര്‍ - മലയാള മണ്ണിന്‍ മാനം കാത്തു പൂര്‍വികര്‍കള്ളരോടുകൂട്ടുനിന്നു ജന്മികള്‍ - അന്ന്ചോരചിന്തി ഞങ്ങള്‍തന്നുപ്പാപ്പമാര്‍.....'നീണ്ട കരഘോഷങ്ങള്‍! പ്രോല്‍സാഹനങ്ങള്‍!എന്റെ ശരീരം കോരിത്തരിച്ചു. സ്റ്റേജിലുള്ള നേതാക്കളും പാട്ടിനൊപ്പിച്ചു താളമിട്ടു.ഞങ്ങള് ആദ്യത്തെ അഭിവാദനഗാനം പാടി നിര്‍ത്തി.നിലക്കാത്ത കൈയടികള്‍!ശ്വാസംനേരെ വീണു. ഞാന്‍ പുറകോട്ടു മാറി.രണ്ടാമത്തെ ഗാനത്തിന് പശ്ചാത്തല സംഗീതം ഉയര്‍ന്നു. വല്‍സലമാത്രം മൈക്കിനു മുന്നില്‍, സ്റ്റേജിന്റെ ഒരു ഭാഗത്തുനിന്ന് ഞാന്‍ താളമിട്ടു. അവള്‍ പാടി.'തൊള്ളായിരത്തിരുപത്തി ഒന്നില്‍ മാപ്പിളമാര്‍വെള്ളക്കാരോടേറ്റുപടവെട്ടിയേ...കൊള്ളയും കൊലയും പലതന്ന് മലനാട്ടില്‍കൊള്ളക്കാരും വെള്ളക്കാരും കാട്ടിയേ...''സദസില്‍നിന്ന് ഹര്‍ഷാരവം. പാട്ടിന്റെ താളത്തിനൊത്ത് സദസിന്റെ ആവേശപ്രകടനങ്ങള്‍. ഇമ്പിച്ചിബാവ ഇരിപ്പിടത്തില്‍ നിന്നെഴുന്നേറ്റു. പാട്ടിന്റെ താളത്തിനൊത്ത് കൈമുട്ടി. ജനത്തിന് ഹരം! മറ്റു നേതാക്കളും താളമിട്ടു.വല്‍സല പാടി നിര്‍ത്തി. അഴീക്കോടന്‍ വല്‍സലയെ പൊക്കിയെടുത്തു. ആവേശപ്രകടനങ്ങള്‍! അഭിനന്ദനങ്ങള്‍!തുടക്കത്തിന്റെ ചുവടുകള്‍ പിഴച്ചിട്ടില്ല!ഉടനെ മൈക്കിനു മുമ്പില്‍ എത്തിയത് സ. ഇമ്പിച്ചിബാവ. വല്‍സലയുടെ പാട്ടിന്റെ പശ്ചാത്തലമായിരുന്നു സഖാവിന്റെ പ്രസംഗം.അതുകഴിഞ്ഞ് അടുത്തപാട്ടിന് വല്‍സല മൈക്കിനു മുന്നില്‍ നിന്നപ്പോള്‍ സദസില്‍നിന്ന് ബാഡ്ജ് ധരിച്ച വനിതാ വളണ്ടിയര്‍ സ്റ്റേജിലേക്കോടിക്കയറി.നോട്ടുകള്‍ തുന്നിപ്പിടിപ്പിച്ച ചുകന്ന മാല വല്‍സലയുടെ കഴുത്തില്‍!സദസില്‍നിന്ന് കരഘോഷം!സ. ഇ എം എസ്. വല്‍സലയുടെ നെറുകയില്‍ കൈവച്ചു!ആദ്യത്തെ മാല. ചോന്ന നോട്ടുമാല!
നാടന്‍ കോഴിക്കറി
7 comments:
ഭാഷ ഇ-മഗസിന്‍
എല്ലാവര്‍ക്കും സന്തോഷകരമായ പുതുവത്സരം ആശംസിക്കുന്നു. സസന്തോഷം . bhaasha.blogspot.com
മുന്‍മൊഴി
താളുകള്‍ മറിക്കപ്പെടുന്നതുപോലെ, രേഖപ്പെടുത്തുന്നതൊക്കെ മണല്‍ രേഖപോലെ മറഞ്ഞ്‌ പോകുന്ന ഈ പ്രവാസഭൂമിയില്‍ ആര്‍ക്കും ഒന്നിനോടും നേരം പങ്കുവെയ്കുവാന്‍ തികയാത്ത ഈ കാലത്തിനോപ്പം നാം അനുദിനം യാത്ര തുടരുന്നു.
വായിക്കാനും എഴുതുവാനും ഓര്‍ത്തുവെയ്ക്കാന്‍ പോലും മിനക്കെടാത്ത ഈ കാലഘട്ടത്തില്‍ ഇ- താളുകള്‍ക്ക്‌ പ്രസക്തിയേറുന്നു.വായിച്ച്‌ സൂക്ഷിക്കാന്‍ മനസ്സിന്റെ തിരക്കുകള്‍ക്ക്‌ പോലും കഴിയാത്ത നമുക്കായി കുറിച്ച്‌ വയ്ക്കാനും സൂക്ഷിക്കാനുമായി ഒരു വായനമുറി അതാണ്‌ ഭാഷ ഇ-മഗസിന്‍ .
വാക്കുകള്‍ വാചകങ്ങള്‍ക്കും വാചകങ്ങള്‍ വരികള്‍ക്കും വഴിപ്പെടുമ്പോള്‍ ഭാഷയുണ്ടാകുന്നു.നമുക്ക് ഭാഷയിലൂടെ ഒത്തുചേരാം.മലയാളം അമ്മയാണ്‌. ഹൃദയത്തോട്‌ ചേര്‍ത്ത്‌ പിടിക്കേണ്ട സ്നേഹം പോലെ നമുക്ക് ഒന്നായി ഈ പുതുവര്‍ഷ പിറവിയുടെ തിരുമുറ്റത്ത്‌ ഭാഷയുടെ പൂമുഖം തുറക്കാം..സ്വാഗതം ഏവര്‍ക്കും......
ഭാഷ ഇ-മഗസിന്‍
എല്ലാവര്‍ക്കും സന്തോഷകരമായ പുതുവത്സരം ആശംസിക്കുന്നു. സസന്തോഷം . bhaasha.blogspot.com
ഭാഷ ഇ മഗസിന്‍ വായിച്ചു . പുതുവര്‍ഷത്തിലെ ശ്രദ്ധേയമായ കാല്‍വെപ്പാണ്‌. നന്നായിരിക്കുന്നു. ഭാവുകങ്ങള്‍.
ഭാഷ ഇ മഗസിന്‍ നന്നായിരിക്കുന്നു.മുഴുവന്‍ വായിക്കാന്‍ കഴിഞ്ഞിട്ടില്ല. വായിച്ചിടത്തോളം ഓക്കെ.
Rathish.
വായിക്കാനും എഴുതുവാനും ഓര്‍ത്തുവെയ്ക്കാന്‍ പോലും മിനക്കെടാത്ത ഈ കാലഘട്ടത്തില്‍ ഇ- താളുകള്‍ക്ക്‌ പ്രസക്തിയേറുന്നു.വായിച്ച്‌ സൂക്ഷിക്കാന്‍ മനസ്സിന്റെ തിരക്കുകള്‍ക്ക്‌ പോലും കഴിയാത്ത നമുക്കായി കുറിച്ച്‌ വയ്ക്കാനും സൂക്ഷിക്കാനുമായി ഒരു വായനമുറി അതാണ്‌ ഭാഷ ഇ-മഗസിന്‍ .
എല്ലാവര്‍ക്കും സന്തോഷകരമായ പുതുവത്സരം ആശംസിക്കുന്നു. സസന്തോഷം .
പുതുവത്സരത്തിലെ ഈ കാല്‍ വെയ്പ്പ് പ്രോത്സാഹനീയം തന്നെ.
ഭാഷ ഇ-മാഗസിനും, അണിയറപ്രവര്‍ത്തകര്‍ക്കും എല്ലാവിധ ഭാവുകങ്ങളും നേരുന്നു.
ആശംസകള്‍,അഭിനന്ദനങള്‍.
മുഴുവനായും വായിച്ചിട്ടില്ല.
എങ്കിലും നന്നായിരിക്കുന്നു എന്ന് പറയാന്‍ പറ്റും,ഒരു ഓട്ടപ്രദക്ഷിണതിന് ശേഷം.
എന്റെ നാട്ടില്‍ നിന്നും ഒരു ‘ഭാഷ്യം‘ പ്രസിദ്ധീകരണം തുടങ്ങി - നാട്ടു ഭാഷ്യം - വളരെ എളിയ രീതിയില്‍ ആണ്.ഒരു ‘ഇന്‍ലഡ് മാഗസിന്റെ‘ രൂപത്തില്‍.
ഈയുള്ളവന്‍ അതും ബ്ലോഗില്‍ എത്തിച്ചിട്ടുണ്ട്.
താളുകള്‍ സ്കാന്‍ ചെയ്ത് ‘ചിത്ര‘ രൂപത്തില്‍.
‘ഭാഷ‘ യുടെ ജൈത്ര യാത്ര തുടരട്ടെ....
6:36 AM
Post a Comment